Voz na uskotračnoj pruzi – Ćiro u našem kraju

Redakcija 16/01/2021 Nema komentara

Dolaskom Austro–Ugarske Monarhije u Bosnu i Hercegovinu krajem XIX stoljeća otpočela je izgradnja željezničke pruge za uskotračne vozove u Centralnoj Bosni. Nakon 80 godina modernizacijom željezničkog i drumskog saobraćaja došlo je do gašenja željezničkog saobraćaja uskotračne pruge.

Pruga od Lašve do Travnika izgrađena je i puštena u saobraćaj 26. oktobra 1893.godine, od Travnika do Bugojna 14. oktobra 1894. godine, a od Donjeg Vakufa do Jajca 1. maja 1895. godine. Pruga od Bugojna do Gornjeg Vakufa izgrađena je i puštena u saobraćaj 3. oktobra 1945. godine. 28. maja 1972. godine ukinuta je pruga Donji Vakuf – Bugojno – Gornji Vakuf. Željeznički saobraćaj u gornjevrbaskoj regiji iako je zvanično ukinut sredinom 1972. godine, ipak, teretni vozovi su i dalje povremeno saobraćali, uz prećutnu saglasnost nadležnih, radi potreba nekoliko bugojanskih preduzeća koja su imala industrijske kolosijeke. 1. juna 1975. godine prestao je transport teretnih vozova i zvanično ukinuta pruga Lašva – Travnik – Donji Vakuf i Donji Vakuf – Jajce.

Uvođenjem pruge normalnog kolosijeka u Bosni i Hercegovini dolazi do ukidanja pruga sa uskotračnim kolosijekom. Ovo je samo jedna u nizu trasa koje su ukinute. Uskotračnim prugama koristile su se parne lokomotive, koje su kao pogonsko gorivo koristile ugalj. Te lokomotive su u narodu poznate pod imenom “ćiro”. Pojavom modernih lokomotiva “ćiro” se ponegdje, povremeno koristi samo kao turistička atrakcija.

U dvorištu Zavičajnog muzeja u Travniku nakon završene restauracije smješten je voz “Ćiro” – lokomotiva sa dva vagona (2012.) koji predstavljaju raritetan muzejski eksponat podsječajući stare generacije i upoznavajući nove naraštaje na značaj uskotračne pruge i parnog voza u proteklom period za žitelje Srednje Bosne i turiste posjetioce Travniku.

Na području Srednjobosanskog kantona Turistička zajednica SBK/KSB, te Regionalna razvojna agencija za regiju Centralna BiH kao vodeći partner i NESA sistemi Travnik na području Srednjobosanskog kantona realiziraju zajednički projekat uspostavljanje trase biciklističke staze, starom željezničkom prugom “Staza stare pruge”. Planiranom biciklističkom stazom u dužini od 100 kilometara spaja se pet općina SBK: Busovača, Vitez, Travnik, Donji Vakuf i Jajce. U ovaj projekat pridružuje se i Biciklistički klub Bugojno sa prijedlogom produženja staze Donji Vakuf – Bugojno – Gornji Vakuf – Uskoplje.

U određenim gradovima i sredinama ostale su stare željezničke stanice koje su napuštene, određene čak renovirane i koriste se u druge svrhe.

Iz naše arhive i arhive naših posjetitelja dobili smo par fotografija za objavu.

Sa Youtube preuzeli smo film Ćire – teretnog voza koji je saobraćao na relaciji Donji Vakuf – Travnik. Film je nastao na lokalitetu Komara, 06.08.1969. godine.